ศึกษาหลักและวิธีปฎิบัติกรรมฐานของสำนักสงฆ์พระธาตุดอยแก้ว ตำบลแม่พริก อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย (A STUDY ON THE PRINCIPLES AND METHODS OF THE PRACTICE OF MEDITATION IN PHRADHATUDOIKAEW, MAE PHRIK SUB-DISTRICT, MAE SUAY DISTRICT, CHIANG RAI PROVINCE)

Abstract

บทคัดย่อ

       วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑) เพื่อศึกษาหลักและวิธีปฏิบัติกรรมฐานในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท ๒) เพื่อศึกษาหลักและวิธีปฏิบัติกรรมฐาน ของสำนักสงฆ์พระธาตุดอยแก้ว ตำบลแม่พริก อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย ๓) เพื่อวิเคราะห์หลักและวิธีปฏิบัติกรรมฐาน ของสำนักสงฆ์พระธาตุดอยแก้ว ตำบลแม่พริก อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย
      วิธีการวิจัย เป็นวิธีวิจัยเชิงคุณภาพโดย ศึกษาจากเอกสาร สังเกตการณ์ และสัมภาษณ์ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ จำนวนทั้งสิ้น ๑๖ รูป/คน ได้แก่ กลุ่มที่ ๑ เจ้าสำนักสงฆ์พระธาตุดอยแก้ว ตำบลแม่พริก อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย จำนวน ๑ รูป และ กลุ่มที่ ๒ พระภิกษุสงฆ์ผู้ปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานสำนักสงฆ์พระธาตุดอยแก้ว ๙ รูป และโยคีผู้ปฏิบัติทั้งชายและหญิง ในสำนักสงฆ์พระธาตุดอยแก้ว ตำบลแม่พริก อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย จำนวน ๖ คน
      ผลการวิจัย พบว่า กรรมฐานคือวิธีการปฏิบัติเพื่อเตรียมใจให้เหมาะแก่ต่อการพัฒนาหรือยกระดับจิตใจให้สูงขึ้นตามลำดับ จนถึงขั้นพ้นทุกข์ กรรมฐานมี ๒ ประเภท คือ ๑) สมถกรรมฐาน มุ่งปฏิบัติเพื่อให้จิตสงบ และ ๒) วิปัสสนากรรมฐาน การพิจารณาสรรพสิ่งตามความเป็นจริงจนหลุดพ้นจากกิเลส  สมถกรรมฐาน มีวิธีปฏิบัติ ๔๐ วิธี เช่น กสิณ ๑๐ อสุภะ ๑๐ อนุสสติ ๑๐ พรหมวิหาร ๔ อรูป ๔ อาหาเรปฏิกูลสัญญา ๑ จตุธาตุววัฏฐาน ๑ วิปัสสนากรรมฐาน คือ การปฏิบัติตามหลักสติปัฏฐาน ๔ ได้แก่ กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน

        ส่วนหลักการและวิธีการปฏิบัติของสำนักสงฆ์พระธาตุดอยแก้ว ตำบลแม่พริก อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย พบว่า เป็นการปฏิบัติตามหลักสติปัฏฐาน ๔  ตามแนวทางของพระครูสุกิจจานุรักษ์ (ก๋วน อคฺควโย) วัดตะเคียนทอง อำเภอเมือง จังหวัดระยอง โดยขณะปฏิบัติให้หลับตาเดินจงกรมกำหนดอิริยาบถในการเดิน ๖ จังหวะ ดังปฏิบัติในการเดินจงกรมทั่วไป เมื่อวิเคราะห์เปรียบเทียบกับคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา พบว่า มีข้อปฏิบัติที่แตกต่างกันบางประการ เช่น วิธีการเดินที่ต้องหลับตา การบอกขั้นของการบรรลุฌาน และญาณ ขั้นตอนดังกล่าว ซึ่งในพระไตรปิฎกไม่มี ขั้นตอนดังกล่าว อย่างไรก็ตามผลจากการปฏิบัติ พบว่า ผู้ปฏิบัติมีพฤติกรรมทางกาย ที่สงบเสงี่ยมเรียบร้อยขึ้น พฤติกรรมทางวาจา มีการสำรวมวาจามากขึ้น และพฤติกรรมทางใจ มีความสุขสงบทางจิตใจมากขึ้น

ABSTRACT
        This thesis has three objectives i.e.; 1) to study the method of insight meditation following four mindfulness foundations according to Theravada Buddhist Texts 2) to study the methods of insight meditation following four foundations of mindfulness at Phra That Doi Kaew Monastery in Mae Phrik Sub-district, Mae Suay District, Chiang Rai Province,  and  3) to analyze insight meditation practice following four foundations of mindfulness at Phra That Doi Kaeo Monastery in Mae Phrik Sub-district, Mae Suay District, Chiang Rai Province.
         This qualitative research was studied from the documents, related researches and reports as well as the interviews using both structured and in-depth interviews with open-ended questions developed by the researcher according to the purposes of the research.
         The 16 people who were sampled in this study consisted of 1) an abbot of Phra That Doi Kaew Monastery in Mae Phrik Sub-district, Mae Suay District, Chiang Rai Province and 2) 9 monks and 6 laypersons (male and female) who practiced insight meditation in this monastery.
          The findings revealed that the 4-foundations of mindfulness was the only method that enabled the person who had practiced insight meditation to reach the ultimate goal in Buddhism which meant to realize the cause of suffering and be able to wear it out completely although the practice duration might be varied. The teaching method of 4-foundations of mindfulness at Phra That Doi Kaew Monastery was mainly walking meditation with eyes closing in order to reduce the procedure because only the sound was focused then recognized, realized, and finally let it go. This helped the meditation run faster. Meanwhile, tranquility meditation and insight meditation were also taught together in order to be mindful in practicing and having both concentration and wisdom as a result.  
          Practicing insight meditation following the 4 foundations of mindfulness by walking with eyes closing was uncommon but important. The key was that when we had done it by ourselves, we would know how important it was. Similar to general walking meditation, it was a 6-stroke walking, but always considering that the 4 foundations of mindfulness were the elements of walking meditation. Either physical or mental contemplation while walking was an emotional compassion. Before we had a peaceful mind, we had to go through the stages of feeling by considering and understanding them. We would finally reach the peacefulness and the highest moral standards that led us to the enlightenment. This was a guideline for practicing the 4 foundations of mindfulness at Phra That Doi Kaew Monastery.