แนวทางการสร้างเครือข่ายกับการพัฒนาเป็นชุมชนพึ่งตนเองของกลุ่มเกษตรอินทรีย์บ้านดอนศาลเจ้า ตำบลบ่อสุพรรณ อำเภอสองพี่น้อง จังหวัดสุพรรณบุรี GUIDELINES FOR CREATING THE NETWORK AND THE DEVELOPMENT TO SELF-RELIANCE COMMUNITY OF AN ORGANIC AGRICULTURAL GROUP A

Abstract

    การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะและบทบาทของเครือข่าย รวมทั้งแนวทางการสร้างเครือข่ายเพื่อการเป็นชุมชนพึ่งตนเอง โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ มีพื้นที่ของกลุ่มเกษตรอินทรีย์บ้านดอนศาลเจ้า จ.สุพรรณบุรี เป็นกรณีศึกษา เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์เชิงลึก และ สังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม กับกลุ่มตัวอย่าง ซึ่งประกอบด้วย แกนนำและสมาชิกกลุ่มเกษตรอินทรีย์บ้านดอนศาลเจ้า ผู้นำชุมชน และหน่วยงานภายนอกที่มีบทบาทเกี่ยวข้อง

            ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มเกษตรอินทรีย์บ้านดอนศาลเจ้าได้ให้ความสำคัญในการพัฒนา “เครือข่ายของกลุ่ม ซึ่งมีบทบาทในกระบวนการดำเนินงานของกลุ่มตั้งแต่ การวางแผน (Plan) การลงมือปฏิบัติ (Do) การตรวจสอบ (Check) จนถึงการแก้ไขและปรับปรุงการดำเนินงาน (Act) โดยกลุ่มเกษตรอินทรีย์มีจุดเน้นในการเสริมสร้างความเข้มแข็งของเครือข่ายทั้งภายในชุมชนและภายนอกชุมชน ให้เกิดการเชื่อมโยงและขยายการทำงานร่วมกัน รวมทั้งส่งเสริมและเปิดโอกาสให้สมาชิกและเครือข่ายได้เข้ามามีส่วนร่วมในการคิดและตัดสินใจในการทำงานทุกขั้นตอน ดังนั้นการนำบทบาทของเครือข่ายไปใช้เพื่อให้เกิดการพัฒนาเป็นชุมชนพึ่งตนเอง หลักการที่สำคัญที่ได้เป็นข้อเรียนรู้จากกลุ่มเกษตรอินทรีย์บ้านดอนศาลเจ้า คือ หนึ่ง เครือข่ายแต่ละกลุ่มจะต้องมีการผนึกกำลังทำงานร่วมกันของแต่ละเครือข่ายทั้งในระดับชุมชนด้วยกันและเครือข่ายหน่วยงานภายนอก สอง การขยายกลุ่มเครือข่ายและเชื่อมโยงการทำงานให้ใหญ่ขึ้นทั้งภายในและภายนอกชุมชน สาม การเปิดเวทีและพื้นที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกันของกลุ่มเครือข่ายภายในและภายนอก สี่ การเสริมสร้างและถ่ายทอดองค์ความรู้ของเครือข่ายแต่ละกลุ่มเพื่อให้เกิดการแบ่งปันและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน  ดังนั้นการพัฒนาเครือข่ายเป็นตัวขับเคลื่อนที่สำคัญในกระบวนการทำงานที่ทำให้เกิดความเข้มแข็งของกลุ่มเกษตรอินทรีย์บ้านดอนศาลเจ้า จึงส่งผลทำให้ชุมชนและสมาชิกในชุมชนมีความเป็นอยู่ที่ดี และมีการพึ่งพาและช่วยเหลือซึ่งกันและกันทั้งกลุ่มภายในและภายนอกชุมชน จนสามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน

        This study aimed to investigate the characteristics and role of network, it was selected as a case study and guidelines for creating the network and develop to self-reliance community. Research methodology was based on qualitative approach to Baan Don San Chao Organic Agriculture Group, Suphanburi Province, The data was collected by in-depth interviews, focus group discussions, and non-participatory observations with leaders and the organic agriculture members group, community leaders, key informants and the external department  that involving the group.

            Findings revealed that they most had given importance to the development of Baan Don San Chao Organic Agriculture Group. About network processes was focus respectively in the played crucial roles in the group’s operation from to Plan, to Do, to Check and Act processes. The organic agriculture group emphasized the importance of networking and strengthening of current networks both within and outside the group. It was also widely opened for members and networks to get participated in the brainstorming and decision processes. The important principle to be learned from the Baan Don San Chao organic groups was one of the issues. First each network members would have to join forces to work together on each network. The second issues should expand the network and linked to larger operation, both within and outside community. The third issue was opened space then learning each other's internal and external networks. The Fourth issues the strengthening knowledge of each network group should share and exchange to each other. Therefore, network development was the important driver in the work process to the amount of work that causes the strength of the Baan Don San Chao organic groups. As the result, community members and the community's well-being, be rely on and help each other both inside and outside the community until be self sustainably.