หลักธรรมในพระพุทธศาสนาที่มีอิทธิพลต่อวรรณกรรมค่าวฮ่ำล้านนา The Buddhist principle that influenced the Lanna northern poetry

Abstract

ค่าวฮ่ำ ค่าวธรรม วรรณกรรมค่าวซอ เป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าของชาวล้านนา กวีได้ประพันธ์ขึ้นเพื่อความบันเทิงแก่ผู้อ่าน โดยพรรณนาวิถีความเป็นอยู่ของชาวบ้าน ตลอดถึงวัฒนธรรมในอดีตแล้ว ยังสอดแทรกหลักธรรมคำสอนในพระพุทธศาสนา เช่น หลักการเสียสละ ความสุขส่วนตัว เกื้อกูลผู้อื่นโดยไม่เลือกว่าเป็นมิตรหรือเป็นศัตรูเป็นการให้ที่มุ่งกำจัดกิเลสโลภะและความเห็นแก่ตัว นับเป็นคุณธรรมที่สำคัญสำหรับคนทั่วไปจะต้องพึงมีต่อกัน ประการที่สองหลักความกตัญญูกตเวที คือ ผู้รู้จักคุณค่าความดีของผู้อื่นและสนองพระคุณเพื่อบูชาความดีนั้นเป็นธรรมที่บุคคลพึงปฏิบัติต่อกันในสังคม ประการสุดท้ายหลักความรักความเมตตา ผู้มีจิตเมตตาย่อมไม่คิดเบียดเบียนใคร ที่ใดมีเมตตา บุคคล สังคม ชุมชนประเทศนั้นย่อมจะมีความสงบสุข 

The northern poetry, rhyme, and fiddle literature are precious cultural heritage of Lanna. The poets have written to entertain the readers by describing the way of people’s living throughout the culture in the past. They also interpolated the religious principles, such as selflessness, self-happiness, and compassion to others without selecting as friends or as enemies. It is aimed to eliminate the covetous and selfishness. It is an important virtue for people to find some goodness to each other.

Second, the gratefulness principle is known as good values of others and served the good grace to worship that good value. It is the Dharma’s principle that people should treat each other in society.

Finally, the principle of love and compassion is the one who has mental mercy, and try not to encroach the others. Where there is a compassion, person, society, and community, there is a peace and happiness.